Harry Potter i opóźniony pociąg, czyli jak to się wszystko zaczęło?

17 książek, 10 filmów, sztuka teatralna oraz dziesiątki opowiadań. A to tylko dotychczasowe publikacje i produkcje — mowa tu oczywiście o wydaniach ze świata młodego czarodzieja, Harry’ego Pottera. 23 lata po premierze pierwszej książki w serii, ludzie w każdym wieku i w każdym zakątku świata znają nazwisko głównego bohatera. Chociaż przygody Harry’ego zakończyły się już zarówno w książkach, jak i na ekranie, to magiczne uniwersum stworzone przez brytyjską pisarkę J.K. Rowling ma się dobrze, a kolejne książki i filmy powiązane ze Światem Magii (tzw. „Wizarding World” stworzony przez J.K. Rowling) są na bieżąco wydawane. Jednak jak się to wszystko zaczęło?

Kilka lat po zakończeniu studiów, w 1990 roku, młoda Joanne Rowling wybrała się do Manchesteru w poszukiwaniu mieszkania. W drodze powrotnej jej pociąg został opóźniony o 4 godziny — to właśnie wtedy pisarka doznała nagłego olśnienia i pomysł na serię o młodym czarodzieju po prostu pojawił się w jej głowie.[1] Nie mając pod ręką żadnego długopisu i będąc zbyt nieśmiałą, aby o niego poprosić, wówczas 25-letniej dziewczynie nie pozostawało nic innego, jak tylko poruszyć swoją bujną wyobraźnię i wymyślać kolejne elementy świata magii, próbując je zapamiętać do momentu, gdy kartka i długopis wpadną jej w rękę. Zanim dotarła do londyńskiej stacji King’s Cross (dobrze znanej z historii o młodym czarodzieju ze swojego nadzwyczajnego peronu 9 i 3/4), powstał zarys całej historii Harry’ego Pottera. Jeszcze tego samego wieczoru autorka usiadła do pisania pierwszej części serii, jednak jak sama przyznaje: „te pierwsze strony nie przypominają niczego w ukończonej książce”.[2]

Po śmierci matki pod koniec 1990 roku, która w znacznym stopniu wpłynęła na to w jaki sposób chłopak przeżywał śmierć swoich rodziców[3], Rowling wyjechała do Portugalii, gdzie kontynuowała pracę nad pierwszą częścią serii. Do Wielkiej Brytanii wróciła w 1993 z walizką „w połowie zapełnioną notatkami o Harrym Potterze”[4] oraz trzema pierwszymi rozdziałami książki „Harry Potter i Kamień Filozoficzny”.[5]

Niestety początki przygody wydawniczej historii o młodym czarodzieju nie były łatwe. Pełna entuzjazmu Rowling szybko znalazła agencję, która wysłała manuskrypt jej książki do 12 brytyjskich wydawnictw. Niestety wszystkie odmówiły wydania Harry’ego Pottera.[6] W końcu zainteresowanie wykazało małe wydawnictwo Bloomsbury. Jej prezes postanowił dać szansę nadesłanym rozdziałom. Manuskrypt zabrał do domu, gdzie przeczytanie go zlecił… swojej 8-letniej córce. To ona poprosiła ojca, żeby zgodził się na publikację, mówiąc, że „[to] jest dużo lepsze niż cokolwiek innego”.[7] I w ten oto sposób, za namową dziewczynki, w 1997 roku Bloomsbury wydało „Harry’ego Pottera i Kamień Filozoficzny”. Nakład pierwszej edycji wynosił zaledwie 1000 egzemplarzy, z czego połowa trafiła do bibliotek. Dzisiaj te rzadkie egzemplarze są warte dziesiątki tysięcy funtów brytyjskich![8]

Prawie ćwierć wieku po premierze pierwszej książki z serii o młodym czarodzieju, trudno jest sobie wyobrazić, że tak mało osób wierzyło w powodzenie książki Rowling. Nawet sam wydawca obawiał się, że płeć pisarki może stać na drodze do sukcesu i dlatego namawiał ją do użycia jedynie inicjałów pierwszych imion. Kobieta przybrała wówczas powszechnie już dzisiaj znany pseudonim literacki — J.K. Rowling (od Joanne, pierwszego imienia pisarki, oraz Kathleen, imienia jej babci).[9]

Dzisiaj jednak Potteromania, jak potocznie nazywa się szał na Harry’ego Pottera i jego historie, nie zwalnia tempa i kolejne pokolenia zarażają się fascynacją książkową i filmową serią przygód czarodzieja i jego przyjaciół. Pewnie nadal pamiętacie rudego i zabawnego, ale czasem niedojrzałego Rona Weasleya i piękną Hermionę Granger — dziewczynę o niezwykłych zdolnościach i ogromnym sercu. Fani nadal z niecierpliwością czekają na kolejne wydania z uniwersum stworzonego przez J.K. Rowling, a sama pisarka bardzo aktywnie uczestniczy w powiększaniu jej fikcyjnego świata. Po wydaniu ostatniej książki z serii w 2007 roku oraz premierze ostatniego filmu w 2012 roku, autorka stale wydaje kolejne książki i opowiadania umieszczone w stworzonym przez nią świecie magii. Nowe opowiadania oraz e-booki z opowiadaniami ze świata magii Harry’ego dostępne są na oficjalnej stronie serii — WizardingWorld.com. Dodatkowo pisarka napisała scenariusz do prequela Fantastyczne Zwierzęta, którego jest współproducentem. Film opowiada przygody Newta Scamandera — autora jednego z podręczników używanego w Hogwarcie. Harry o niej usłyszał już w pierwszej powieści — była to jedna z książek potrzebnych w pierwszym roku wspomniana w liście ze szkoły magii. Trzeciej z pięciu planowanych części z serii o przygodach Scamandera możemy oczekiwać pod koniec przyszłego roku.[10]

Wraz ze stałym wzrostem zainteresowania książkami oraz filmami z serii o czarodziejach, pojawiają się również na bieżąco nowe teorie i pomysły, dotyczące inspiracji autorki przy tworzeniu miejsc i elementów zawartych w świecie magii. Jednym z najpopularniejszych tego typu miejsc, które jest powszechnie znane jako inspiracja biblioteki oraz korytarzy Hogwartu, to Księgarnia Lello (pt. Livraria Lello&Irmao) w Porto.[11] I faktycznie, przekraczając próg tej neogotyckiej budowli z 1869 roku, człowiek ma wrażenie jakby poruszał się po wnętrzach zamku w Hogwarcie, a wspinając się po krętych schodach może bardzo łatwo sobie wyobrazić, że żyją one własnym życiem i w każdej chwili mogą zmienić swój kierunek. Dodatkowo, właściciele księgarni wyszli naprzeciw odwiedzającym ich Potteromanom, tworząc specjalny kącik poświęcony serii o Harrym Potterze.

Szkoła w Hogwarcie mieści się na terenie Szkocji. Nic więc dziwnego, że tamtejsze liczne zamki średniowieczne są wskazywane jako źródło inspiracji do jej stworzenia. Wielu fanów zastanawia się skąd Rowling wzięła pomysł na magiczny pub Dziurawy Kocioł, podając między innymi studencki pub przy angielskim Uniwersytecie w Exeter. Wiele z tych przypuszczeń na temat inspiracji pisarki mogłoby się sprawdzić w rzeczywistości — w końcu Rowling studiowała w Exeter, następnie spędziła kilka lat w Portugalii, tworząc pierwszą część z serii o Harrym, aby potem zamieszkać w stolicy Szkocji — Edynburgu. Kilka miesięcy temu Rowling postanowiła jednak położyć kres plotkom i opublikowała na swoim oficjalnym profilu na Twitterze kilka postów w ramach sprostowania plotek i wskazania właściwych miejsc inspiracji.[12] Niestety, według pisarki, żadne z powyższych lokalizacji nie wpłynęło na proces twórczy autorki. Przyznała, że nigdy nie miała okazji odwiedzić cudownej księgarni w Porto, chociaż bardzo żałuje, że tak się stało.[13] Mimo że te informacje mogły być wielkim rozczarowaniem dla wielu, te miejsca nadal figurują na mojej liście miejsc do odwiedzenia. Niezależnie od tego, czy były one inspiracją, czy nie, uważane są one nadal za miejsca, w których można poczuć się jak jeden z bohaterów magicznej serii. A dla prawdziwego fana tyle wystarczy.

Niemniej jednak wiele elementów z magicznego świata faktycznie jest opartych na doświadczeniach z życia pisarki. Przykładowo Harry obchodzi swoje urodziny tego samego dnia co sama J.K. Rowling — 31 lipca.[14] Również obrany kierunek studiów, filologia klasyczna, ułatwił autorce stworzenie świata magicznego — to właśnie łacina jest podstawą nazw zaklęć i eliksirów w jej książkach.[15] Dodatkowo w wywiadzie dla brytyjskiego dziennika The Times Rowling opisała Hermionę jako bezpośrednie odzwierciedlenie młodej siebie — obie dzieliły wnikliwy charakter oraz fascynację nauką.[16]

Historia samej pisarki oraz jej literackich początków jest niemal równie ciekawa, co jej twórczość — pełna zwrotów akcji oraz wielkiej determinacji do osiągnięcia celu. Dzięki tej wytrwałości mamy unikalny Świat Magii i wielu z nas nawet nie byłoby w stanie sobie wyobrazić, że mógłby on dzisiaj nie istnieć. A wraz z nim Harry Potter. Ja na pewno nie!

---

Przypisy:

[1] Z archiwalnej notatki biograficznej z 2006 roku na oficjalnej stronie J.K.Rowling [https://web.archive.org/web/20060421032312/http://www.jkrowling.com:80/textonly/en/biography.cfm] (Dostęp: 11.08.2020)
[2] Ibidem
[3] Rowling: Mom’s death influenced Potter book, 2006, „Today”, Źródło: The Associated Press, [https://www.today.com/popculture/rowling-moms-death-influenced-potter-book-wbna10787533] (Dostęp: 13.08.2020)
[4] J.K. ~Rowling, The Not Especially Fascinating Life So Far of J. K. Rowling, 2007, [http://www.accio-quote.org/articles/1998/autobiography.html] (Dostęp: 11.08.2020)
[5] Z notatki biograficznej na oficjalnej stronie J.K.Rowling [https://www.jkrowling.com/about/] (Dostęp: 11.08.2020)
[6] The Newsroom, The JK Rowling story, 2003, „The Scotsman” [https://www.scotsman.com/arts-and-culture/books/jk-rowling-story-2478095] (Dostęp: 12.08.2020)
[7] John Lawless, Revealed: The eight-year-old girl who saved Harry Potter, 2005, „The New Zealand Herald” [https://web.archive.org/web/20070929175706/http://www.nzherald.co.nz/section/6/story.cfm?c_id=6&objectid=10333960] (Dostęp: 12.08.2020)
[8] Rick Kleffel, Harry Potter and the Pot of Gold, 2005, „metro active” [http://www.metroactive.com/papers/cruz/07.27.05/potter-0530.html] (Dostęp: 12.08.2020)
[9] Richard Savill, Harry Potter and the mystery of J K’s lost initial, 2000, „The Telegraph” [https://www.telegraph.co.uk/news/uknews/1349288/Harry-Potter-and-the-mystery-of-J-Ks-lost-initial.html] (Dostęp: 12.08.2020)
[10] Brian Welks, Third ‘Fantastic Beasts’ Movie to Open November 2021, 2019, „The Wrap” [https://www.thewrap.com/third-fantastic-beasts-movie-to-open-november-2021/] (Dostęp: 12.08.2020)
[11] Elizabeth Brownfield, Is This Bookstore Thought To Have Inspired Harry Potter The Most Beautiful In The World?, 2020, „Forbes” [https://www.forbes.com/sites/elizabethbrownfield/2020/03/30/is-this-bookstore-thought-to-have-inspired-harry-potter-the-most-beautiful-in-the-world/#78b739e82598] (Dostęp: 13.08.2020)
[12] Posty na oficjalnym koncie J.K. ~Rowling na Twitterze z dni 21-23 maja 2020 [https://twitter.com/jk_rowling/status/1263377779338481665] (Dostęp: 13.08.2020)
[13] Ibidem
[14] Helen Johnson, When is Harry Potter’s birthday? Boy wizard turns 40 today and shares his birthday with author JK Rowling, 2020, „The Scotsman” [https://www.scotsman.com/arts-and-culture/film-and-tv/when-harry-potters-birthday-boy-wizard-turns-40-today-and-shares-his-birthday-author-jk-rowling-2929939] (Dostęp: 13.08.2020)
[15] Jacob Shamsian, The real meanings behind 46 different names in the 'Harry Potter’ universe — and what they say about the charac-ters, 2018, „Insider” [https://www.insider.com/harry-potter-character-name-meaning-2017-4#ronald-bilius-weasleys-name-refers-to-his-status-as-harrys-sidekick-2] (Dostęp: 13.08.2020)
[16] Z wywiadu Ann Treneman z J.K. Rowling dla The Times, 30 czerwca 2000 [http://www.accio-quote.org/articles/2000/0600-times-treneman.html] (Dostęp: 13.08.2020)